Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wyszkowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyszków, dnia 19 stycznia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Wyszkowie II Wydział Karny w s k ł a d z i e :

Przewodniczący – SWSG (del.) Katarzyna Koć - Michaluk

przy udziale protokolanta st. sekr. sąd. Piotra Długoborskiego i w obecności asesora Prokuratury Rejonowej w Wyszkowie Pawła Choińskiego, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 stycznia 2015 roku sprawy przeciwko:

P. G. , synowi B. i A. z domu N., urodzonemu dnia (...) w W.

oskarżonemu o to, że:

w okresie od 29 maja 2013 roku do 02 czerwca 2014 roku w W., gm. S., uporczywie uchylał się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy oraz ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Wyszkowie z dnia 19 lutego 2009 roku sygn. akt III RC 18/09 oraz wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Wyszkowie z dnia 12 października 2011 roku sygn. akt III RC 221/11 obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie swojej małoletniej córki Z. G., przez co naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,

tj. o czyn z art. 209 § 1 kk

orzeka

P. G. w ramach zarzucanego mu czynu uznaje za winnego tego, że w okresie od dnia 29 maja 2013 roku do dnia 02 czerwca 2014 roku w W., gm. S., uporczywie uchylał się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy oraz wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Wyszkowie z dnia 12 października 2011 roku sygn. akt III RC 221/11 obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie swojej małoletniej córki Z. G., przez co naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. popełnienia przestępstwa z art. 209 § 1 kk

i za to:

skazuje go

1.  na podstawie art. 209 § 1 kk na karę 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

2.  na podstawie art. 624 § 1 kpk zwalnia oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych,

3.  na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 roku, poz.635 z późn.zm.), § 14 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz.461) zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata E. P. kwotę 442,80 złotych (czterystu czterdziestu dwóch złotych i osiemdziesięciu groszy), w tym podatek VAT w kwocie 82,80 złotych (osiemdziesięciu dwóch złotych i osiemdziesięciu groszy), tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 2007 – 2008 roku P. G. pozostawał w związku nieformalnym z M. S. z domu T. (ówcześnie używającą nazwiska T.). W dniu 19 czerwca 2008 roku z tego związku urodziła się córka Z. G.. W dniu 06 czerwca 2009 roku M. S. (1) z domu T. zawarła związek małżeński z M. S. (2).

W dniu 19 lutego 2009 roku ww. zawarli przed Sądem Rejonowym w Wyszkowie w sprawie o sygn. III RC 18/09 ugodę, której przedmiotem było zobowiązanie się przez P. G. do uiszczania alimentów w kwocie po 300 złotych miesięcznie na rzecz Z. G. począwszy od dnia 01 lutego 2009 roku. Przedmiotowe alimenty miały być uiszczane do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniej córki, tj. M. S. z domu T., do dnia 15 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności.

Następnie wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Wyszkowie z dnia 12 października 2011 roku o sygn. III RC 221/11 wymienione wcześniej alimenty zostały podwyższone począwszy od dnia 11 sierpnia 2011 roku do kwoty po 400 złotych miesięcznie. Zasady uiszczania tychże alimentów zostały określone w sposób tożsamy jak poprzednio.

Zważywszy na nierealizowanie przez P. G. obowiązku alimentacyjnego, M. S. (1) z domu T. skierowała sprawę do komornika sądowego celem wszczęcia egzekucji, co okazało się bezskutecznym. Następnie M. S. (1) uzyskała świadczenia z funduszu alimentacyjnego na rzecz córki Z. G., w tym w okresie od dnia 29 maja 2013 roku do dnia 02 czerwca 2014 roku.

Ponadto ustalono, że w okresie od dnia 29 maja 2013 roku do dnia 02 czerwca 2014 roku P. G. nie uiszczał alimentów na rzecz małoletniej córki ani nie świadczył na jej rzecz pomocy rzeczowej w żadnej postaci oraz nie kontaktował się z nią. Jednocześnie w wymienionym okresie P. G. był osobą zdrową, zdolną do zarobkowania, nie przebywał w izolacji penitencjarnej, przy czym generalnie nie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna, zaś jego córka nie posiadała własnego majątku umożliwiającego zaspokojenie jej potrzeb życiowych. Ustalono także, że we wskazanym okresie P. G. nadużywał alkoholu.

Przedstawiony powyżej stan faktyczny został ustalony na podstawie zeznań świadków M. S. (k.10-11), M. S. (2) (k.32), wyjaśnień P. G. (k.67-68, 110v.-111) oraz w oparciu o ujawnione w toku rozprawy głównej i zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty w postaci zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa niealimentacji z GOPS w B. (k.1-2), decyzji GOPS w B. (k.3), zawiadomienia (k.4), zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy (k.5, 38), wezwania (k.6), zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji (k.7), zawiadomienia z GOPS w S. (k.8), informacji od komornika sądowego (k.17), zaświadczeń z GOPS w S. (k.26, 27, 31), postanowienia w sprawie III RC 221/11 (k.28), wyroku zaocznego w sprawie III RC 221/11 (k.29, 40), zaświadczenia o stanie zadłużenia dłużnika alimentacyjnego P. G. (k.30), aktu urodzenia (k.34), protokołu ugody w sprawie III RC 18/09 (k.39), wyroku w sprawie II K 162/12 (k.46), postanowienia w sprawie II Ko 495/13 (k.47), postanowienia w sprawie II Ko 294/14 (k.48), wyroku w sprawie II K 543/13 (k.97) i danych o karalności (k.58-59, 94-96).

Oskarżony P. G. w toku postępowania przygotowawczego i na rozprawie głównej przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu oraz złożył lakoniczne wyjaśnienia (k.67-68, 110v.-111). Z wyjaśnień oskarżonego wynika, że w okresie od dnia 29 maja 2013 roku do dnia 02 czerwca 2014 roku nie miał stałej pracy, wykonywał prace dorywcze, uzyskując wynagrodzenie w wysokości około 500 złotych miesięcznie. Oskarżony przyznał, że przedmiotowe wynagrodzenie wystarczało mu na pożywienie, papierosy „i co jakiś czas na alkohol” (k.68). Oskarżony potwierdził, że w wymienionym okresie nie odwiedzał córki i nie płacił na jej rzecz alimentów. Ponadto wskazał, że od dnia 21 października 2014 roku odbywa zarządzoną do wykonania karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, nie posiada zatrudnienia w warunkach izolacji penitencjarnej i nie uzyskuje żadnych dochodów. Na rozprawie w dniu 19 stycznia 2015 roku oskarżony potwierdził wyjaśnienia złożone w toku postępowania przygotowawczego oraz wyraził wolę dobrowolnego poddania się karze w wymiarze 5 miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności.

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony powyżej stan faktyczny jest bezsporny, albowiem dowody o zasadniczym znaczeniu dla sprawy, na podstawie których został on ustalony, tj. zeznania wszystkich przesłuchanych świadków, wyjaśnienia oskarżonego i ujawnione w protokole rozprawy głównej dokumenty, są spójne i korespondują ze sobą.

W ocenie Sądu wyjaśnienia oskarżonego P. G. należy uznać za wiarygodne, ponieważ są rzeczowe, logiczne, zgodne z ustalonym stanem faktycznym i zgromadzonym materiałem dowodowym, a zwłaszcza z zeznaniami przesłuchanych świadków i wymienionymi uprzednio dokumentami. Wymaga podkreślenia, że żadna ze stron nie kwestionowała wiarygodności wyjaśnień oskarżonego. Oskarżony konsekwentnie przyznał się do sprawstwa zarzucanego mu czynu, nie czynił prób pomniejszenia własnej odpowiedzialności, w tym nie wskazał żadnych przyczyn uniemożliwiających mu chociaż częściową partycypację w łożeniu na utrzymanie małoletniej córki.

Nawiązując do zeznań M. S. będącej matką wspólnego dziecka z oskarżonym - Z. G. (k.10-11) i M. S. (2) – małżonka M. S. (k.32), pozostają one wiarygodne ze względu na ich wzajemną tożsamość, spójność, zgodność z wyjaśnieniami oskarżonego i zaliczonymi w poczet materiału dowodowego dokumentami. Świadkowie ci wprawdzie byli emocjonalnie zaangażowani w sprawę, jednakże obiektywnie, rzeczowo i bez przejawów niechęci wobec oskarżonego zrelacjonowali przebieg zdarzenia. Zeznania świadków są zgodne z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym i nie budzą żadnych wątpliwości. Wymaga podkreślenia, że świadkowie złożyli zeznania dotyczące sytuacji materialnej małoletniej Z. G. oraz założonej przez nich rodziny, w skład której wchodzi jeszcze małoletnia wspólna córka A. S.. Z zeznań świadków wynika, że od 2009 roku oskarżony nie partycypował w żadnym zakresie w zaspokajaniu potrzeb ekonomicznych małoletniej córki Z. G., od 2010 roku nie kontaktował się z dzieckiem ani nie przejawiał zainteresowania jej wychowaniem. M. S. (1) wskazała dodatkowo, że oskarżony nadużywa alkoholu. Ponadto świadkowie zeznali, że korzystają z pomocy materialnej rodziców M. S. (2) oraz świadczeń socjalnych, w tym wypłacanych z funduszu alimentacyjnego. Z zeznań świadków nie wynika, aby Z. G. posiadała jakikolwiek osobisty majątek warunkujący jej utrzymanie.

Ponadto w toku postępowania przygotowawczego została wezwana do złożenia zeznań w charakterze świadka matka oskarżonego, A. G. (k.41), która skorzystała z przysługującego jej w trybie art. 182 § 1 kpk prawa do odmowy składania zeznań.

Odnosząc się do źródeł dowodowych w postaci dokumentów, Sąd w całości uznał je za wiarygodne, albowiem zostały one sporządzone w sposób prawidłowy, jasny i rzetelny, przez uprawnione do tego organy, w przewidzianej procesowo formie, a żadna ze stron nie kwestionowała ich wiarygodności.

Zważywszy na powyższe Sąd uznał, że oskarżony w okresie od dnia 29 maja 2013 roku do dnia 02 czerwca 2014 roku w W., gm. S., uporczywie uchylał się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy oraz wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Wyszkowie z dnia 12 października 2011 roku sygn. akt III RC 221/11 obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie swojej małoletniej córki Z. G., przez co naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, wskutek czego swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję art. 209 § 1 kk. W ocenie Sądu przebieg zdarzenia jest bezsporny.

W przekonaniu Sądu w niniejszej sprawie zostały spełnione wszystkie znamiona występku z art. 209 § 1 kk. Mianowicie począwszy od 2009 roku, a zatem w całym okresie wskazanym w zarzucie, oskarżony nie płacił zasądzonych na rzecz jego córki alimentów, przy czym nie świadczył na jej rzecz pomocy rzeczowej w żadnej postaci, a także nie kontaktował się z dzieckiem, nie przejawiał zainteresowania jej potrzebami materialnymi. Jednocześnie oskarżony w wymienionym okresie wykonywał prace dorywcze, uzyskując wynagrodzenie w wymiarze około 500 złotych miesięcznie. Wprawdzie powyższa kwota była stosunkowo niewielka, to jednak oskarżony przeznaczał ją m.in. na zakup alkoholu, całkowicie bagatelizując obowiązek alimentacyjny wobec dziecka, które nie posiadało osobistego majątku warunkującego zaspokojenie wszystkich potrzeb ekonomicznych. Istotnym jest, że w okresie od dnia 29 maja 2013 roku do dnia 02 czerwca 2014 roku oskarżony nie przebywał w warunkach izolacji penitencjarnej oraz stan jego zdrowia warunkował systematyczne zarobkowanie, a zatem miał obiektywną możliwość realizowania obowiązku alimentacyjnego. Istotnym jest, że oskarżony generalnie nie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna, tj. podlegał rejestracji wyłącznie w okresie od dnia 02 grudnia 2013 roku do dnia 09 stycznia 2014 roku, po czym utracił status osoby bezrobotnej z powodu nieusprawiedliwionego niestawiennictwa w wyznaczonym terminie w Powiatowym Urzędzie Pracy w W.. Jednocześnie oskarżony posiadał świadomość ciążącego na nim obowiązku opieki, w szczególności łożenia na utrzymanie córki, ponieważ wiedział o prowadzonej uprzednio egzekucji sądowej alimentów oraz został uprzednio dwukrotnie prawomocnie skazany za analogiczne występki. W rezultacie powyższego zachowanie oskarżonego skutkowało narażeniem Z. G. na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. W związku z tym wymaga przytoczenia ugruntowane stanowisko judykatury, w świetle którego „Fakt zaspakajania podstawowych potrzeb życiowych uprawnionego kosztem znacznego wysiłku osoby współzobowiązanej do alimentacji, albo przez inne osoby nie zobowiązane, a także z funduszu alimentacyjnego ZUS, nie wyłącza ustawowego znamienia narażenia na niemożność zaspokojenia tych potrzeb. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1987 roku, V KRN 54/87, OSNPG 1987/8/103). Reasumując, w ocenie Sądu należało przyjąć, że oskarżony uporczywie uchylał się od realizacji obowiązku alimentacyjnego wobec Z. G., co skutkowało narażeniem jej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Dokonując korekty opisu czynu przypisanego oskarżonemu w stosunku do zarzuconego w akcie oskarżenia, Sąd wyeliminował jako podstawę obowiązku alimentacyjnego ciążącego na oskarżonym - ugodę zawartą w sprawie III RC 18/09, ponieważ od dnia 11 sierpnia 2011 roku uległ zmianie tytuł prawny obligujący do zapłaty alimentów. Mianowicie z dniem 11 sierpnia 2011 roku tytułem prawnym warunkującym realizację roszczeń alimentacyjnych wobec Z. G. stał się wyrok zaoczny wydany w sprawie III RC 221/11. Zważywszy zaś, iż przepis art. 209 § 1 kk odnosi się do bieżącego łożenia na utrzymanie osób uprawnionych do alimentów, koniecznym było pominięcie poprzedniego, nieaktualnego - w okresie przypisanego oskarżonemu czynu - tytułu prawnego (przy pominięciu jego „aktualności” w postępowaniu cywilnym co do wygenerowanego zadłużenia alimentacyjnego).

Ponadto wymaga zaakcentowania, iż w niniejszej sprawie nie zachodzą żadne okoliczności wyłączające bezprawność oraz winę, a zatem oskarżonemu można zasadnie przypisać sprawstwo w odniesieniu do dokonanego przez niego występku. Zdaniem Sądu bezspornym jest, iż oskarżony umyślnie popełnił przypisany mu czyn zabroniony. W ocenie Sądu oskarżony będący dojrzałym, posiadającym dostateczny zasób doświadczenia życiowego człowiekiem, w tym dwukrotnie wcześniej skazanym za analogiczny występek, poprzez swoje postępowanie dowiódł, iż chciał popełnić czyn z art. 209 § 1 kk, wskutek czego Sąd przypisał mu działanie z zamiarem bezpośrednim. W związku z tym należało przyjąć, że oskarżony wypełnił swoim zachowaniem znamiona przestępstwa określonego w art. 209 § 1 kk.

W konsekwencji powyższego Sąd wymierzył oskarżonemu za czyn z art. 209 § 1 kk karę 5 miesięcy pozbawienia wolności, ponieważ uznał, że dolegliwość tej właśnie kary nie przekracza stopnia jego winy i uwzględnia stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu. Orzekając karę o charakterze izolacyjnym, Sąd zważył na znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu występku oraz uprzednią karalność oskarżonego za tożsame występki z art. 209 § 1 kk – dwukrotnie, w których każdorazowo orzekano kary pozbawienia wolności z zastosowaniem dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary. W ocenie Sądu wymierzenie aktualnie kary nieizolacyjnej, tj. skorzystanie z instytucji probacyjnej warunkowego zawieszenia wykonania kary, nie spełniłoby celów kary, o czym świadczy dotychczasowy przebieg życia oskarżonego. Mianowicie zważywszy, iż oskarżony pierwotnie popełnił dwa występki z art. 209 § 1 kk, tj. czyny analogiczne do przestępstwa przypisanego mu w niniejszej sprawie, nie sposób uznać, że występuje względem niego pozytywna prognoza kryminologiczna uprawniająca do powzięcia umotywowanego przekonania, iż sprawca nie powróci do przestępstwa. W ocenie Sądu niezasadnym byłoby uznanie, że oskarżony aktualnie zrozumiał społeczną szkodliwość przypisanych mu kilkukrotnie przestępstw i nieopłacalność ich popełniania, o czym świadczy chociażby brak woli zmiany życia poprzez zinternalizowanie norm prawnych, w tym brak woli zaprzestania nadużywania przez oskarżonego alkoholu i podjęcia leczenia odwykowego, co skutkowało zarządzeniem wykonania kary 8 miesięcy pozbawienia wolności w dniu 06 maja 2014 roku w sprawie II K 162/12, II Ko 294/14. W konsekwencji bezspornym jest, że dotychczasowe, dwukrotne orzekanie wobec oskarżonego kar nieizolacyjnych okazało się całkowicie nieskuteczne, a wręcz utrwaliło oskarżonego w przekonaniu o rzeczywistej bezkarności. Orzekając wskazaną karę, Sąd zważył również na okoliczności łagodzące, tj. konsekwentne przyznanie się przez oskarżonego do sprawstwa przypisanego mu występku i złożenie wyjaśnień zgodnych z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym. Ponadto Sąd miał na uwadze, że oskarżony wyraził wolę skorzystania z instytucji dobrowolnego poddania się karze w trybie art. 387 kpk. Sąd uwzględnił także, że oskarżony jest kawalerem i ma jedno dziecko ze związku nieformalnego.

Reasumując, w ocenie Sądu wymierzenie wskazanej kary o charakterze izolacyjnym powinno spełnić swoje zadania zarówno w zakresie prewencji generalnej (kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa), jak i indywidualnej (zapobiegnięcie powrotowi oskarżonego do przestępstwa oraz jego resocjalizacja). W ocenie Sądu przedmiotowy wymiar kary powinien zaspokoić społeczne poczucie sprawiedliwości. Jednocześnie wymaga podkreślenia, że wymieniony wymiar kary został ukształtowany w sposób konsensualny w trybie art. 387 kpk, tj. zaaprobowany przez strony, wskutek czego nie sposób potraktować go jako niewspółmierny do wagi przypisanego oskarżonemu przestępstwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 lipca 2010 roku, II AKa 134/10, KZS 2010/11/42). W związku z tym należy podzielić ugruntowane stanowisko judykatury, w świetle którego „Wyłączenie stosowania art. 434 § 1 k.p.k. w wypadku skazania z zastosowaniem art. 343 lub 387 k.p.k. stanowi pewnego rodzaju próbę powstrzymania oskarżonego przed korzystaniem z apelacji, gdy wcześniej doszedł on do porozumienia z organami wymiaru sprawiedliwości co do wymiaru kary. Od oskarżonego bowiem, który zdecydował się na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej należałoby oczekiwać konsekwencji i racjonalnego postępowania [podkreślenie moje]. Tym bardziej, iż to przecież na warunkach zaproponowanych przez samego oskarżonego przeciwna strona wyraziła zgodę na zakończenie procesu bez przeprowadzenia postępowania dowodowego.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 października 2009 roku, V KK 29/09,

LEX nr 529673).

Zwalniając na podstawie art. 624 § 1 kpk oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, Sąd miał na uwadze sytuację materialną oskarżonego, tj. przebywanie przez niego w izolacji penitencjarnej, gdzie nie uzyskuje żadnych dochodów, nieposiadanie majątku oraz dotychczasowe zadłużenie alimentacyjne w łącznej kwocie przekraczającej 45.000 złotych. Reasumując, w ocenie Sądu zasądzenie od oskarżonego należności publicznoprawnej w postaci kosztów sądowych stanowiłoby nadmierne i całkowicie niecelowe obciążenie jego budżetu. Ponadto Sąd uwzględnił, że oskarżony korzystał z pomocy obrońcy z urzędu, co potwierdza jego trudną sytuację finansową.

Natomiast rozstrzygnięcie dotyczące wynagrodzenia obrońcy z urzędu oskarżonego znajduje oparcie w powołanych w wyroku przepisach. Zasądzając na rzecz adwokata E. P. kwotę 442,80 złotych, w tym podatek VAT w kwocie 82,80 złotych, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu, Sąd kierował się tym, że świadczyła on nieodpłatnie pomoc prawną na rzecz oskarżonego podczas przewodu sądowego na jednej rozprawie głównej prowadzonej w trybie uproszczonym (tj. 360 złotych + 23%VAT z 360 złotych = 442,80 złotych).